Tuần qua, lĩnh vực giáo dục tiếp tục trở thành tâm điểm chú ý khi Bộ Giáo dục và Đào tạo cùng các cơ quan chức năng công bố hoặc lấy ý kiến hàng loạt dự thảo chính sách mới liên quan đến quản lý, tuyển sinh, chế độ giáo viên, chương trình học và chuẩn hóa hệ thống. Những động thái này cho thấy nỗ lực điều chỉnh toàn diện nhằm đáp ứng yêu cầu thực tiễn, bắt kịp xu thế đổi mới và chuyển đổi số trong giáo dục.
Toàn cảnh loạt dự thảo được công bố trong tuần
1. Dự thảo sửa đổi Quy chế tuyển sinh đại học 2025
- Đề xuất rút ngắn thời gian đăng ký nguyện vọng trực tuyến, tránh tình trạng dồn về cuối kỳ
- Tăng quyền tự chủ cho trường đại học, nhưng yêu cầu công khai chỉ tiêu, phương thức, điểm sàn cụ thể
- Thí sinh được ưu tiên xét tuyển nếu đạt giải các kỳ thi học sinh giỏi, khoa học kỹ thuật
2. Lấy ý kiến sửa đổi Thông tư 28 về chế độ làm việc của giáo viên phổ thông
- Điều chỉnh thời lượng tiết dạy và nhiệm vụ giáo viên trong bối cảnh chuyển đổi số, dạy học tích hợp
- Đề xuất cơ chế ghi nhận công việc ngoài lớp học như tư vấn học sinh, bồi dưỡng chuyên môn
- Hướng đến giảm áp lực hành chính, tăng thời gian chuẩn bị bài giảng chất lượng
3. Dự thảo Quy định chuẩn năng lực số cho giáo viên
- Bộ GD&ĐT công bố khung năng lực số gồm 6 nhóm chính và 22 năng lực cụ thể
- Mỗi giáo viên cần đạt tối thiểu cấp độ cơ bản về sử dụng công nghệ, dữ liệu và an toàn số
- Đây là bước chuẩn bị nhân lực cho mục tiêu xây dựng trường học số – lớp học thông minh
4. Dự thảo thay đổi thẩm quyền biên soạn tài liệu giáo dục địa phương
- Đề xuất trao quyền chủ động cho địa phương trong biên soạn và phê duyệt tài liệu
- Bộ chỉ hướng dẫn khung nội dung và quy trình đảm bảo chất lượng
- Nhằm giảm tải thủ tục trung ương, tiết kiệm nguồn lực và phù hợp thực tiễn từng tỉnh thành
Những chuyển động mang tính chiến lược
1. Tái thiết chính sách từ gốc – sát thực tiễn
- Các dự thảo đều xuất phát từ tình hình triển khai thực tế như quá tải giáo viên, áp lực tuyển sinh, chênh lệch vùng miền
- Thể hiện tư duy linh hoạt, phân quyền – phân cấp nhằm thích ứng với sự thay đổi nhanh của xã hội và công nghệ
2. Đặt con người làm trung tâm
- Chính sách mới không chỉ xoay quanh nội dung dạy học mà còn quan tâm đến giáo viên, học sinh, phụ huynh
- Tạo điều kiện cho sáng tạo, giảm áp lực, thúc đẩy nội lực từ đội ngũ trong ngành
3. Chuẩn hóa – số hóa – hội nhập
- Việc chuẩn hóa năng lực số, số hóa tuyển sinh, đánh giá học sinh,… cho thấy giáo dục Việt Nam đang bước vào giai đoạn chuyển đổi số mạnh mẽ
- Cùng lúc, các chính sách vẫn giữ bản sắc riêng từng vùng, không áp dụng cứng nhắc mô hình “một cho tất cả”
Kỳ vọng và khuyến nghị từ xã hội
- Giáo viên mong muốn các chính sách đi vào thực tiễn, có hướng dẫn rõ ràng, đảm bảo quyền lợi và giảm gánh nặng công việc
- Phụ huynh, học sinh kỳ vọng một môi trường giáo dục linh hoạt, nhân văn, phát triển năng lực cá nhân thay vì chạy theo điểm số
- Các chuyên gia đề xuất tăng cường lấy ý kiến từ cơ sở, tổ chức đối thoại chính sách và thí điểm trước khi áp dụng đại trà
Kết luận
Tuần qua có thể xem là “tuần lễ cải cách chính sách giáo dục”, mở đầu cho chuỗi thay đổi mang tính hệ thống trong thời gian tới. Để những dự thảo này thật sự tạo nên chuyển biến, cần sự phối hợp liên ngành – sự lắng nghe từ cơ sở – và sự nhất quán trong triển khai.
Chính sách đúng là khởi đầu. Nhưng chính sự đồng thuận, hiểu và làm đúng mới quyết định thành công. Một nền giáo dục khai phóng, nhân văn và hiện đại cần bắt đầu từ những cải cách kiên định và thực tế như thế.
