Trong bối cảnh hội nhập toàn cầu, việc nâng cao chất lượng giảng dạy tiếng Anh ngay từ bậc phổ thông không chỉ là yêu cầu cấp thiết mà còn là chiến lược quan trọng để xây dựng nguồn nhân lực chất lượng cao. Tuy nhiên, thực trạng hiện nay cho thấy còn nhiều thách thức cần được giải quyết để đạt được mục tiêu này.
Thực Trạng Ngoại Ngữ Ở Đại Học: Bài Toán Đầu Vào Và Đầu Ra
Hiện nay, năng lực tiếng Anh của tân sinh viên tại nhiều trường đại học vẫn còn khoảng cách lớn so với chuẩn đầu ra.
- Thống kê đáng lo ngại:
- Chỉ một số ít trường như Đại học Kinh tế TP.HCM (UEH) có trên 50% tân sinh viên đạt IELTS từ 6.0 trở lên.
- Phần lớn sinh viên ở các trường khác chỉ đạt mức từ 4.0 đến 5.5, dẫn đến việc nhiều sinh viên chậm tốt nghiệp do không đạt chuẩn đầu ra ngoại ngữ.
- Nguyên nhân:
- Nhiều sinh viên không được trang bị nền tảng tiếng Anh vững chắc từ bậc phổ thông.
- Tâm lý chờ đợi đến đại học mới bắt đầu học ngoại ngữ khiến việc tích lũy kiến thức trở nên áp lực và thiếu hiệu quả.
TS Đỗ Thị Thu Thủy (Trường ĐH Văn hóa Hà Nội) chia sẻ:
“Hơn 80% sinh viên chậm tốt nghiệp là do chưa đạt chuẩn đầu ra ngoại ngữ.”
Tầm Quan Trọng Của Giáo Dục Ngoại Ngữ Phổ Thông
Để cải thiện năng lực ngoại ngữ ở bậc đại học, việc đầu tư vào giáo dục tiếng Anh từ bậc phổ thông là giải pháp quan trọng:
- Mục tiêu của Chương trình GDPT 2018:
- Tiếng Anh trở thành môn học bắt buộc từ lớp 3 đến lớp 12.
- Học sinh tốt nghiệp phổ thông đạt trình độ bậc 3 theo Khung năng lực ngoại ngữ 6 bậc của Việt Nam, tương đương B1 châu Âu.
- Chủ trương mới của Bộ GD&ĐT:
- Nghiên cứu xây dựng đề án đưa tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ hai trong trường học.
- Triển khai thí điểm tại TP.HCM từ năm học 2025–2026.
- Xu hướng thị trường lao động:
- Kỹ năng tiếng Anh không chỉ là điều kiện cần để hội nhập mà còn là yếu tố cạnh tranh trong thị trường lao động quốc tế.
Thách Thức Trong Việc Triển Khai
Mặc dù định hướng giáo dục tiếng Anh phổ thông là cần thiết, việc thực hiện còn đối mặt nhiều khó khăn:
- Thiếu giáo viên tiếng Anh:
- Cả nước thiếu khoảng 4.000 giáo viên tiếng Anh phổ thông.
- Lương thấp và điều kiện làm việc khó khăn khiến vị trí này không đủ thu hút nhân tài.
- Chênh lệch vùng miền:
- Các khu vực kinh tế khó khăn thiếu điều kiện cơ sở vật chất, thiết bị hỗ trợ dạy và học.
- Chất lượng giảng dạy tiếng Anh ở thành phố lớn như TP.HCM cao hơn hẳn các vùng nông thôn.
- Kinh phí thực hiện:
- Việc thí điểm tiếng Anh là ngôn ngữ thứ hai tại TP.HCM không thể phụ thuộc hoàn toàn vào ngân sách nhà nước.
- Xã hội hóa giáo dục, dù cần thiết, vẫn là câu chuyện nhạy cảm trong việc cân bằng quyền lợi giữa các nhóm đối tượng học sinh.
Hướng Đi Đúng Đắn Cho Giáo Dục Tiếng Anh
Để đạt được mục tiêu nâng cao năng lực ngoại ngữ cho học sinh phổ thông, cần có những giải pháp cụ thể và thực tế:
- Đầu tư nguồn lực:
- Tăng cường tuyển dụng và đào tạo giáo viên tiếng Anh với chính sách lương thưởng cạnh tranh.
- Cải thiện cơ sở vật chất, đặc biệt ở vùng khó khăn, đảm bảo môi trường học tập đạt chuẩn.
- Ứng dụng công nghệ trong giảng dạy:
- Sử dụng các phần mềm học tiếng Anh trực tuyến, giúp học sinh tiếp cận kiến thức ngay cả ở những nơi thiếu giáo viên chất lượng.
- Khuyến khích học sinh tự học:
- Tích hợp các hoạt động ngoại khóa như câu lạc bộ tiếng Anh, giao lưu quốc tế để học sinh có cơ hội thực hành giao tiếp.
- Hướng dẫn phụ huynh đồng hành cùng con cái trong việc học tiếng Anh tại nhà.
- Chính sách ưu tiên:
- Hỗ trợ học phí và thiết bị học tập cho học sinh vùng khó khăn để đảm bảo công bằng trong tiếp cận giáo dục.
Kết Luận: Tương Lai Từ Những Đầu Tư Bền Vững
Nâng cao chất lượng dạy học tiếng Anh từ bậc phổ thông không chỉ là giải pháp cấp bách để cải thiện giáo dục đại học mà còn là chìa khóa mở ra cơ hội cho thế hệ trẻ trong thị trường lao động toàn cầu.
Để thực hiện mục tiêu này, cần sự chung tay của chính phủ, nhà trường, và cả xã hội. Một khi tiếng Anh không chỉ là môn học mà trở thành công cụ giao tiếp thứ hai trong cuộc sống hàng ngày, chúng ta mới có thể tự tin nói về một thế hệ công dân toàn cầu thực thụ.
