Trong những năm gần đây, tuyển sinh đại học ở Việt Nam ngày càng đa dạng hóa phương thức xét tuyển: từ thi tốt nghiệp THPT, xét học bạ, đến các kỳ thi riêng như đánh giá năng lực, đánh giá tư duy,… Mỗi phương thức có thang điểm, cách tính riêng, khiến việc so sánh và xét tuyển trở nên phức tạp. Do đó, việc quy đổi tương đương điểm trúng tuyển đang trở thành một xu hướng tất yếu, nhằm đảm bảo sự công bằng, minh bạch trong tuyển sinh.
Vì sao cần quy đổi tương đương điểm trúng tuyển?
Sự đa dạng của các phương thức xét tuyển đồng nghĩa với việc thí sinh có nhiều cơ hội hơn để vào đại học. Tuy nhiên, điều này cũng đặt ra thách thức cho các trường khi cần xác định ngưỡng trúng tuyển sao cho công bằng giữa các nhóm thí sinh.
Ví dụ: Một thí sinh đạt 25 điểm tổ hợp A00 trong kỳ thi tốt nghiệp THPT và một thí sinh đạt 850 điểm trong kỳ thi đánh giá năng lực đều xét tuyển vào cùng ngành. Nếu không có hệ thống quy đổi tương đương, sẽ rất khó xác định ai có mức điểm cao hơn hay phù hợp hơn.
Quy đổi điểm cho phép nhà trường thiết lập ngưỡng trúng tuyển chung trên cơ sở so sánh tương đối giữa các phương thức khác nhau, tránh thiên lệch và đảm bảo tính khách quan.
Những tiêu chí cần thiết để quy đổi điểm trúng tuyển
Để quá trình quy đổi diễn ra hiệu quả, minh bạch, các trường đại học cần xây dựng một số tiêu chí cơ bản như sau:
1. Dựa trên phổ điểm thực tế của từng kỳ thi
Mỗi kỳ thi có độ khó, thang điểm và mức độ phân loại khác nhau. Do đó, việc quy đổi cần dựa vào phân bố điểm thực tế của từng đợt thi, tránh quy đổi cứng nhắc hay cảm tính. Ví dụ: phổ điểm thi đánh giá năng lực thường có điểm trung bình thấp hơn phổ điểm thi tốt nghiệp THPT, nên cần quy đổi sao cho cân bằng cơ hội giữa các nhóm thí sinh.
2. Tham chiếu kết quả học tập hoặc tỷ lệ đậu ngành trước đó
Việc tham khảo kết quả học tập THPT, tỷ lệ đậu – rớt của các phương thức trong những năm trước cũng là một tiêu chí quan trọng. Nhờ đó, các trường có thể đưa ra mức quy đổi phù hợp với xu hướng, năng lực thí sinh thực tế.
3. Thống nhất nguyên tắc nội bộ và công bố công khai
Mỗi trường cần có nguyên tắc quy đổi rõ ràng, áp dụng thống nhất nội bộ giữa các ngành, các phương thức. Đồng thời, nên công bố công khai bảng quy đổi để thí sinh và phụ huynh nắm được và yên tâm khi đăng ký xét tuyển.
Một số mô hình quy đổi đang được áp dụng
1. Mô hình quy đổi điểm đánh giá năng lực về thang 30
Nhiều trường sử dụng công thức quy đổi như:
Điểm quy đổi = (Điểm ĐGNL/1200) × 30
Hoặc
Điểm quy đổi = (Điểm ĐGNL – trung bình phổ điểm) / độ lệch chuẩn x hệ số + điểm chuẩn THPT
Các mô hình này giúp đưa các kết quả về cùng một thang điểm, từ đó dễ dàng so sánh với điểm thi tốt nghiệp THPT.
2. Quy đổi điểm học bạ
Do mỗi trường THPT có cách chấm điểm và mức độ nghiêm khắc khác nhau, việc xét học bạ thường kèm theo tiêu chí phụ như điểm thi tốt nghiệp hoặc yêu cầu học sinh học giỏi 3 năm liên tiếp. Nhiều trường đại học cũng đặt điều kiện sơ tuyển học bạ và dùng điểm học bạ quy đổi tương đương điểm chuẩn thi THPT bằng các bảng đối chiếu nội bộ.
Quy đổi điểm trúng tuyển giúp tạo sân chơi công bằng
Tuyển sinh không chỉ là chọn người giỏi, mà còn phải tạo điều kiện bình đẳng cho mọi nhóm thí sinh. Quy đổi điểm trúng tuyển góp phần:
- Tăng cơ hội trúng tuyển cho học sinh ở các vùng khó khăn, nơi ít cơ hội luyện thi nhưng có kết quả học tập tốt.
- Khuyến khích học sinh chọn phương thức phù hợp với năng lực, không nhất thiết phải “chạy đua” theo một kỳ thi cụ thể.
- Giúp nhà trường phân loại được thí sinh đúng năng lực, tránh tình trạng điểm cao nhưng không phù hợp với ngành học.
Thách thức và kiến nghị trong quá trình quy đổi
Tuy nhiên, quy đổi điểm cũng đối mặt với không ít thách thức:
- Chênh lệch giữa các kỳ thi quá lớn gây khó khăn cho việc so sánh.
- Thiếu thống nhất giữa các trường khiến thí sinh khó tra cứu, chọn lựa.
- Nguy cơ một số trường áp dụng quy đổi thiếu minh bạch để “điều chỉnh” điểm chuẩn tùy ý.
Để khắc phục, cần có:
- Sự chỉ đạo từ Bộ GD&ĐT trong việc xây dựng khung quy đổi chung giữa các phương thức.
- Cơ chế giám sát, công khai quy trình quy đổi của từng trường đại học.
- Tăng cường truyền thông đến học sinh và phụ huynh, giúp họ hiểu đúng về việc xét tuyển, tránh hiểu lầm hoặc hoang mang.
Kết luận
Quy đổi tương đương điểm trúng tuyển là xu thế tất yếu trong bối cảnh tuyển sinh đa phương thức hiện nay. Nếu được thực hiện minh bạch, khoa học và thống nhất, việc quy đổi không chỉ giúp các trường đại học tuyển đúng người, mà còn tạo ra một sân chơi công bằng, nhân văn và hiệu quả cho tất cả thí sinh trên cả nước. Trong tương lai, khi dữ liệu giáo dục ngày càng đầy đủ và hệ thống, quy đổi điểm sẽ là công cụ quan trọng thúc đẩy tuyển sinh hiện đại, minh bạch và bình đẳng.
