Trong bối cảnh cả nước đang thực hiện sắp xếp tổ chức bộ máy hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả, ngành Giáo dục cũng không nằm ngoài xu thế đó. Tuy nhiên, một trong những thách thức cấp thiết hiện nay là: đảm bảo tuyển dụng đủ giáo viên, đúng chuyên môn và kịp thời cho các cấp học, đặc biệt tại các địa phương có biến động lớn về dân số học đường, hoặc sau sáp nhập địa giới hành chính.
Bài toán nhân sự giáo viên trong giai đoạn tinh gọn bộ máy
Theo thống kê của Bộ Giáo dục và Đào tạo:
- Cả nước hiện còn thiếu khoảng 94.000 giáo viên các cấp, tập trung nhiều ở bậc mầm non, tiểu học và các môn học mới như Tin học, Ngoại ngữ, Âm nhạc, Mỹ thuật ở THCS.
- Tình trạng thừa – thiếu cục bộ vẫn tiếp diễn: nơi thừa giáo viên do dôi dư sau sáp nhập trường, nơi thiếu nghiêm trọng do dân số tăng nhanh hoặc giáo viên nghỉ việc hàng loạt.
- Nhiều địa phương gặp khó khi thực hiện tinh giản biên chế đồng thời với yêu cầu mở rộng lớp học, triển khai chương trình GDPT mới 2018.
Chủ trương: Tuyển đúng – Tuyển đủ – Tuyển linh hoạt
1. Tuyển dụng giáo viên theo nhu cầu thực tế, sát quy hoạch
- Bộ Nội vụ đã ban hành hướng dẫn các tỉnh xác định nhu cầu giáo viên sát với quy mô lớp học, số lượng học sinh và định biên theo chuẩn mới.
- Việc tuyển dụng giáo viên được gắn chặt với kế hoạch biên chế được giao, không tuyển ồ ạt nhưng cũng không để thiếu nghiêm trọng.
2. Ưu tiên các môn học thiết yếu trong chương trình mới
- Các môn Tin học, Ngoại ngữ, Giáo dục thể chất, Nghệ thuật… trong chương trình mới ở THCS là trọng điểm tuyển dụng trong 3 năm tới.
- Khuyến khích các trường sư phạm đào tạo song ngành, đào tạo lại, chuyển đổi môn cho giáo viên hiện hữu phù hợp yêu cầu mới.
3. Linh hoạt hợp đồng và cơ chế tạm thời
- Cho phép các địa phương ký hợp đồng lao động ngắn hạn hoặc hợp đồng theo tiết học ở nơi chưa kịp bố trí biên chế chính thức.
- Áp dụng mô hình liên trường, luân chuyển giáo viên tại các huyện vùng sâu, biên giới nhằm tận dụng tối đa nguồn lực sẵn có.
4. Ưu tiên giáo viên vùng khó, chính sách tuyển dụng đặc biệt
- Các tỉnh vùng cao, Tây Bắc, Tây Nguyên, Đồng bằng sông Cửu Long được đề xuất cơ chế tuyển dụng đặc cách đối với sinh viên sư phạm tốt nghiệp loại giỏi, có cam kết công tác lâu dài.
- Có chính sách miễn học phí, hỗ trợ tài chính, nâng lương, trợ cấp ưu đãi để thu hút người giỏi vào ngành giáo dục.
Khó khăn trong tuyển dụng: Cần cơ chế tháo gỡ
- Thu nhập chưa hấp dẫn khiến nhiều sinh viên sư phạm chuyển ngành sau khi tốt nghiệp.
- Quy trình tuyển dụng còn rườm rà, thi tuyển kéo dài khiến nhiều ứng viên bỏ cuộc hoặc chuyển sang ngành khác.
- Tình trạng thiếu thống nhất giữa ngành Giáo dục và ngành Nội vụ trong việc xác định chỉ tiêu, vị trí việc làm ở một số địa phương.
Đề xuất hướng đi bền vững
- Sửa đổi Luật Viên chức và các văn bản liên quan, trao thêm quyền chủ động cho ngành Giáo dục trong việc phân bổ và tuyển dụng nhân sự.
- Tăng cường công nghệ trong thi tuyển, xét tuyển, ứng dụng dữ liệu số để theo dõi, đánh giá năng lực đội ngũ.
- Nâng cao đời sống vật chất, tinh thần, môi trường làm việc cho giáo viên, tạo sức hút thực sự với người trẻ.
Kết luận
Trong bối cảnh sắp xếp, tinh giản bộ máy hành chính, việc tuyển đúng – tuyển đủ – tuyển kịp thời giáo viên là một nhiệm vụ then chốt bảo đảm chất lượng giáo dục. Đây không chỉ là bài toán nhân sự, mà còn là lời cam kết của ngành giáo dục trước toàn xã hội về một hệ thống học đường vận hành hiệu quả, ổn định và phát triển lâu dài.
Đủ giáo viên – đúng chuyên môn – có động lực làm việc: đó là nền móng để mỗi ngôi trường thực sự trở thành nơi chắp cánh cho thế hệ tương lai.
