Trong bối cảnh nền kinh tế đang chuyển dịch mạnh mẽ theo hướng công nghệ – dịch vụ – sản xuất thông minh, nhu cầu về nhân lực kỹ thuật chất lượng cao ngày càng tăng. Tuy nhiên, thực tế cho thấy việc thu hút học sinh phổ thông vào hệ thống giáo dục nghề nghiệp vẫn còn nhiều rào cản. Để khơi thông dòng chảy này, các trường nghề cần không ngừng đổi mới, nâng cao chất lượng đào tạo, thay đổi cách nhìn của xã hội và học sinh.
Vì sao trường nghề chưa phải là lựa chọn phổ biến?
1. Định kiến xã hội còn nặng nề
Không ít người vẫn xem đại học là con đường duy nhất dẫn tới thành công, trong khi trường nghề bị gán mác “lối đi của học sinh học kém”. Chính tư duy này khiến:
- Học sinh giỏi ngần ngại lựa chọn học nghề
- Phụ huynh không muốn định hướng con theo hướng này, dù con có năng khiếu kỹ thuật, thực hành
2. Thiếu thông tin và trải nghiệm thực tế
Nhiều học sinh chưa từng được:
- Tham quan trường nghề
- Trải nghiệm hoạt động thực hành, mô phỏng môi trường làm việc
- Biết rõ cơ hội việc làm, thu nhập sau tốt nghiệp
Điều này khiến trường nghề trở thành lựa chọn “bất đắc dĩ” thay vì chủ động và có chiến lược.
Giải pháp: Đổi mới để hấp dẫn và phù hợp hơn
1. Đổi mới chương trình – sát thực tế
- Chuyển từ đào tạo theo năng lực sẵn có sang đào tạo theo chuẩn đầu ra gắn với doanh nghiệp
- Cập nhật liên tục xu hướng ngành nghề mới như: công nghệ thông tin, chăm sóc sức khỏe, logistics, cơ điện tử, AI ứng dụng…
- Tăng thời lượng thực hành, giảm lý thuyết khô cứng
2. Gắn kết với doanh nghiệp – học là có việc
- Ký kết hợp tác chiến lược giữa trường và doanh nghiệp để:
- Học sinh được thực tập đúng chuyên môn
- Có cơ hội việc làm ngay sau tốt nghiệp
- Đào tạo theo đơn đặt hàng, mô hình “doanh nghiệp đồng hành” giúp tăng tính thực tiễn và giá trị đầu ra
3. Cải thiện hình ảnh – truyền thông mạnh mẽ
- Làm rõ thông điệp: “Học nghề – giỏi nghề – có việc làm tốt – thu nhập cao – phát triển bền vững”
- Sử dụng kênh mạng xã hội, video ngắn, livestream để đưa hình ảnh học sinh học nghề thành công đến gần hơn với phụ huynh và học sinh
- Vinh danh các cựu học sinh nghề tiêu biểu: kỹ sư trưởng, chủ doanh nghiệp, người làm chủ kỹ năng
4. Cơ sở vật chất hiện đại – trải nghiệm học tập hấp dẫn
- Đầu tư phòng thực hành, xưởng mô phỏng, phần mềm mô phỏng thực tế ảo
- Mở rộng ký túc xá, hỗ trợ sinh hoạt phí, học bổng, chương trình trao đổi quốc tế
Tín hiệu tích cực: Học nghề đang “lên ngôi”
- Nhiều học sinh THCS và THPT bắt đầu chủ động tìm hiểu ngành nghề kỹ thuật – công nghệ – dịch vụ chuyên sâu
- Một số trường nghề top đầu có tỷ lệ tuyển sinh vượt chỉ tiêu, thậm chí có điểm chuẩn đầu vào
- Xu hướng “học nghề trước – học đại học sau” đang lan rộng, đặc biệt trong ngành logistics, cơ khí, chăm sóc sức khỏe
Kết luận
Để thu hút học sinh vào trường nghề, cần sự kết hợp đồng bộ giữa đổi mới đào tạo, nâng cao chất lượng và thay đổi tư duy xã hội. Khi học sinh thấy rõ giá trị nghề nghiệp, cơ hội phát triển và được tôn trọng, trường nghề sẽ trở thành lựa chọn đầu tiên – không phải lựa chọn thay thế.
Không quan trọng bạn bắt đầu từ đâu – quan trọng là bạn chọn đúng hướng đi để phát triển bền vững và làm chủ tương lai bằng chính năng lực nghề nghiệp của mình.
