Một báo cáo gần đây đã chỉ ra tình trạng chi thiếu hơn 30 tỷ đồng tiền phụ cấp ưu đãi cho giáo viên tại một số địa phương, khiến nhiều nhà giáo rơi vào hoàn cảnh khó khăn và ảnh hưởng đến tâm lý, chất lượng dạy học. Sự việc không chỉ đặt ra vấn đề về công bằng chính sách mà còn là hồi chuông cảnh báo về năng lực thực thi và quản lý ngân sách trong ngành giáo dục.
Phụ cấp ưu đãi giáo viên là gì?
Phụ cấp ưu đãi là khoản hỗ trợ tài chính dành riêng cho giáo viên, căn cứ theo quy định tại Nghị định số 204/2004/NĐ-CP và các văn bản liên quan. Mức phụ cấp tùy theo cấp học và khu vực công tác, dao động từ 25% đến 70% lương cơ bản.
Khoản này nhằm:
- Ghi nhận đóng góp đặc thù của nghề giáo
- Hỗ trợ thu nhập, cải thiện đời sống cho đội ngũ giáo viên
- Góp phần giữ chân và thu hút người giỏi vào ngành sư phạm
Chi thiếu hơn 30 tỷ đồng – nguyên nhân từ đâu?
Qua thanh tra, kiểm toán tại một số tỉnh thành, cơ quan chức năng phát hiện:
1. Xác định sai đối tượng được hưởng
- Một số giáo viên làm công tác giảng dạy thực tế nhưng không được đưa vào danh sách nhận phụ cấp
- Sự thiếu đồng bộ giữa cơ sở và cấp quản lý ngân sách dẫn đến bỏ sót người hưởng
2. Lỗi nghiệp vụ kế toán – chi ngân sách
- Thống kê sai dữ liệu, định mức
- Phê duyệt và phân bổ ngân sách không đúng với số lượng giáo viên thực tế
- Một số trường hợp ghi sai mã ngành, ảnh hưởng đến hệ thống kế toán chi phụ cấp
3. Chậm trễ do thay đổi chính sách, cơ chế phân cấp
- Một số nơi chậm cập nhật văn bản mới
- Việc phân cấp mạnh về địa phương đôi khi thiếu giám sát từ cấp trung ương, dễ dẫn đến sai sót kéo dài
Hệ lụy đối với giáo viên và ngành giáo dục
- Ảnh hưởng thu nhập trực tiếp của giáo viên, đặc biệt là ở vùng sâu vùng xa – nơi mức sống vốn đã thấp
- Gây tâm lý hoài nghi, giảm động lực cống hiến, nhất là trong bối cảnh ngành sư phạm gặp khó khăn trong tuyển dụng
- Làm mất niềm tin vào sự nhất quán trong chính sách giữa trung ương và địa phương
- Đặt dấu hỏi về năng lực giám sát, minh bạch trong chi ngân sách giáo dục
Hướng khắc phục và kiến nghị
1. Rà soát, chi trả bổ sung đầy đủ cho giáo viên bị thiệt thòi
- Hoàn trả phần phụ cấp còn thiếu cho giáo viên trong thời gian sớm nhất
- Tổ chức đối chiếu dữ liệu đa tầng: trường – phòng GD – tài chính – kho bạc
2. Tăng cường trách nhiệm giải trình và giám sát ngân sách
- Cần có kiểm toán định kỳ và đột xuất về các khoản chi chính sách cho giáo viên
- Cập nhật phần mềm quản lý lương, phụ cấp kết nối giữa cơ sở và Sở GD&ĐT
3. Đào tạo nghiệp vụ kế toán, chính sách cho cán bộ phụ trách
- Tổ chức bồi dưỡng kỹ năng quản lý tài chính công cho hiệu trưởng, kế toán và lãnh đạo phòng GD&ĐT
- Chuẩn hóa quy trình kê khai, duyệt và chi trả phụ cấp theo quy định mới nhất
Kết luận
Chi thiếu hơn 30 tỷ đồng phụ cấp ưu đãi giáo viên không chỉ là một con số – đó là sự thiếu công bằng đối với hàng nghìn người đang ngày ngày gieo tri thức. Đã đến lúc các cấp quản lý cần hành động quyết liệt hơn, để chính sách không chỉ tồn tại trên giấy, mà thực sự đến tay người thầy một cách đủ đầy và đúng hạn.
Giáo viên có thể chấp nhận thiếu thốn vật chất, nhưng không thể thiếu sự tôn trọng và công bằng trong chính sách. Hãy trả lại những gì xứng đáng thuộc về họ.
