Trong thời đại mà giáo dục đang dịch chuyển mạnh mẽ theo hướng lấy người học làm trung tâm, cá nhân hóa học tập đang trở thành một xu hướng tất yếu, đặc biệt ở bậc Tiểu học – nơi đặt nền móng đầu tiên cho tư duy, kỹ năng và thái độ học tập lâu dài của trẻ. Những chia sẻ thực tiễn từ Trường Tiểu học Sao Ánh Dương Maple Bear Canada (Tây Hồ, Hà Nội) đã cho thấy giá trị thiết thực và tác động sâu rộng của phương pháp này đến sự phát triển toàn diện của học sinh.
Cá nhân hóa: Học theo cách của chính mình
Hiểu học sinh để dạy phù hợp
Theo bà Nguyễn Thị Thảo – Phó Hiệu trưởng nhà trường, mỗi học sinh là một cá thể độc lập, sở hữu:
- Năng lực và phẩm chất riêng
- Tốc độ tiếp thu khác biệt
- Cách tiếp cận vấn đề không giống nhau
Việc thiết kế bài học và phương pháp giảng dạy phù hợp với từng em không chỉ giúp học sinh tiếp cận kiến thức dễ hơn, mà còn tạo điều kiện để phát huy điểm mạnh, khắc phục điểm yếu, hướng đến sự phát triển tối ưu.
“Bạn không cần giống ai cả, hãy là chính mình” – một thông điệp nhân văn được trường lan tỏa trong mọi hoạt động dạy học.
Hiệu quả rõ nét từ thực tiễn lớp học
Phát triển đồng bộ kỹ năng – kiến thức – cảm xúc
Bà Nguyễn Thị Thu Hoài – Hiệu trưởng nhà trường khẳng định, cá nhân hóa học tập:
- Giúp học sinh học theo cách của riêng mình → gia tăng sự chủ động và hứng thú
- Tăng cường sự tự tin → do được khích lệ đúng lúc, đúng cách
- Rèn luyện tư duy phản biện và tự học → khi học sinh được tự do trình bày quan điểm và lựa chọn cách tiếp cận phù hợp
Một ví dụ thú vị được chia sẻ: nhiều tiết Toán tại trường được học sinh ghi nhớ qua bài rap, mô hình trực quan, thay vì học thuộc lòng khô khan. Điều này chứng minh rằng học không chỉ là ghi nhớ, mà là trải nghiệm sáng tạo theo cá tính.
Chia nhóm theo năng lực – dạy học linh hoạt
Cô Trần Thị Dung, giáo viên lớp 1 nhiều năm kinh nghiệm, cho biết:
Việc chia nhóm theo trình độ, xây dựng mục tiêu học tập cụ thể cho từng nhóm và thiết kế tài liệu học tập riêng giúp:
- Học sinh hiểu bài sâu hơn, có động lực tiến bộ
- Giáo viên linh hoạt hơn trong giảng dạy
- Lớp học trở nên đa dạng, sinh động và công bằng hơn
Tuy nhiên, cô cũng thẳng thắn cho rằng, phương pháp này đòi hỏi:
- Giáo viên có năng lực thiết kế bài giảng sáng tạo
- Khả năng quản lý thời gian – không gian lớp học tối ưu
- Chiến lược đa dạng và quan sát sát sao từng học sinh
Góc nhìn từ phụ huynh: Niềm tin vào sự khác biệt
Chị Giang Linh, phụ huynh có hai con đang theo học tại trường, chia sẻ sự hài lòng khi con mình:
- Được giáo viên nhận diện đúng năng lực
- Được hướng dẫn phát huy thế mạnh riêng
- Tiến bộ rõ rệt và yêu thích việc đến trường mỗi ngày
Đây chính là thành quả cốt lõi mà cá nhân hóa mang lại: không phải sự đồng đều về kết quả, mà là sự hài lòng và tiến bộ riêng biệt trong từng hành trình học tập của mỗi em.
Kết luận: Cá nhân hóa là tương lai của giáo dục nhân bản
Trong một xã hội tôn trọng đa dạng và đề cao giá trị cá nhân, cá nhân hóa giáo dục không chỉ là xu thế, mà là sứ mệnh. Nó đòi hỏi:
- Tâm thế cởi mở và linh hoạt của người dạy
- Hệ thống đánh giá mang tính động viên và định hướng
- Môi trường học tập khuyến khích sự tự do khám phá
Khi mỗi học sinh được học theo cách phù hợp với chính mình, các em không chỉ học tốt hơn mà còn trưởng thành hơn – như những người biết rõ mình là ai, mạnh ở đâu và cần gì để phát triển. Đó cũng là mục tiêu cao nhất của mọi nền giáo dục tiến bộ.
