Sáng ngày 22/5/2025, tại Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn, thay mặt Chính phủ, đã trình bày Tờ trình hai dự thảo Nghị quyết quan trọng liên quan đến chính sách giáo dục:
- Miễn, hỗ trợ học phí đối với trẻ em và học sinh các cấp phổ thông
- Phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ em mẫu giáo từ 3 đến 5 tuổi
Đây là hai dự thảo mang tính bước ngoặt, không chỉ cụ thể hóa chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước về công bằng trong tiếp cận giáo dục, mà còn góp phần đảm bảo an sinh xã hội, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực từ nền tảng đầu đời.
1. Nghị quyết miễn, hỗ trợ học phí: Mở rộng chính sách vì học sinh cả nước
Dự thảo nghị quyết này đề xuất miễn và hỗ trợ học phí cho toàn bộ học sinh mầm non, phổ thông, và người học chương trình giáo dục phổ thông tại các cơ sở giáo dục trong hệ thống giáo dục quốc dân, bao gồm:
- Trẻ em từ 3 đến 5 tuổi tại các cơ sở giáo dục mầm non
- Học sinh cấp Tiểu học, THCS, THPT
- Người học giáo dục thường xuyên theo chương trình phổ thông
Mục tiêu chính:
- Đảm bảo quyền tiếp cận giáo dục của trẻ em và học sinh không bị ảnh hưởng bởi hoàn cảnh kinh tế
- Giảm gánh nặng chi phí giáo dục cho gia đình, nhất là vùng nông thôn, miền núi, vùng khó khăn
- Tăng cường đầu tư ngân sách nhà nước cho giáo dục phổ cập
Tác động dự kiến:
- Khoảng 93% học sinh trong hệ thống công lập (21,5 triệu em) được thụ hưởng chính sách
- Ngân sách nhà nước cần bổ sung ước tính 8.200 tỷ đồng/năm
2. Phổ cập giáo dục mầm non từ 3 tuổi: Giai đoạn hóa tầm nhìn đến năm 2030
Hiện tại, Luật Giáo dục mới chỉ quy định phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ 5 tuổi. Việc mở rộng đối tượng phổ cập xuống trẻ 3–5 tuổi là bước tiến phù hợp với xu hướng quốc tế và yêu cầu thực tế tại Việt Nam.
Nội dung nổi bật trong dự thảo:
- Đề xuất Quốc hội ban hành nghị quyết độc lập (không sửa trực tiếp Luật Giáo dục)
- Là cơ sở để các địa phương tăng đầu tư cho hệ thống trường mầm non công lập
- Thể chế hóa mục tiêu “hoàn thành phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ mẫu giáo vào năm 2030”, theo các chiến lược giáo dục quốc gia và yêu cầu phát triển nguồn nhân lực trong thời kỳ hội nhập
Các vấn đề pháp lý và tài chính được làm rõ
Theo báo cáo thẩm tra của Ủy ban Văn hóa – Xã hội của Quốc hội, hai dự thảo Nghị quyết:
- Không mâu thuẫn, không chồng chéo với các luật hiện hành
- Phù hợp với quy định tại Khoản 2, Điều 15 Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật
- Có đầy đủ cơ sở pháp lý để Quốc hội thông qua bằng hình thức nghị quyết trước khi sửa đổi luật chính thức
Quốc hội thảo luận tổ và lộ trình thông qua
- Chiều 22/5, Quốc hội tiến hành thảo luận tổ về hai dự thảo
- Dự kiến ngày 26/6, Quốc hội biểu quyết thông qua chính thức hai Nghị quyết
Một số thống kê đáng chú ý từ Bộ GD&ĐT (năm học 2023–2024)
| Cấp học | Tổng số học sinh | Công lập (%) | Ngoài công lập (%) |
|---|---|---|---|
| Mầm non (3–5 tuổi) | 4,8 triệu | 3,8 triệu (79%) | 1 triệu (21%) |
| Tiểu học | 8,8 triệu | ~100% | |
| Trung học cơ sở (THCS) | 6,5 triệu | ||
| Trung học phổ thông (THPT) | 2,99 triệu | ||
| Tổng toàn quốc | 23,2 triệu | 93% công lập | 7% ngoài công lập |
Kết luận: Một bước tiến vì giáo dục toàn dân
Việc Quốc hội xem xét ban hành Nghị quyết về miễn, hỗ trợ học phí và phổ cập giáo dục mầm non từ 3 tuổi là động thái thể hiện rõ quan điểm của Đảng và Nhà nước:
- Không để ai bị bỏ lại phía sau trong hành trình học tập
- Chuyển mạnh từ “tiếp cận giáo dục” sang “bình đẳng giáo dục và công bằng xã hội”
- Đặt nền móng vững chắc cho nguồn nhân lực chất lượng cao từ mầm non đến phổ thông
Chính sách này nếu được thông qua sẽ không chỉ giảm gánh nặng tài chính cho hàng triệu gia đình, mà còn thúc đẩy nâng cao chất lượng giáo dục quốc dân, tiến tới phổ cập bền vững, đồng bộ, nhân văn và phù hợp với xu thế phát triển hiện đại.
