Năm học 2024-2025 đánh dấu việc triển khai đồng bộ chương trình giáo dục phổ thông (GDPT) 2018, tuy nhiên, tình trạng thiếu giáo viên cho các môn học mới như Tin học, Ngoại ngữ, Nghệ thuật, và các môn tích hợp vẫn là bài toán nan giải đối với ngành giáo dục.
Thực trạng thiếu giáo viên nghiêm trọng
Theo Bộ GD&ĐT, các cấp học trên cả nước đang thiếu hàng chục nghìn giáo viên cho các môn học mới:
- Cấp tiểu học:
- Thiếu 6.621 giáo viên Tin học và 5.780 giáo viên Ngoại ngữ.
- Cấp THCS:
- Môn Lịch sử và Địa lý thiếu 6.631 giáo viên.
- Môn Khoa học tự nhiên thiếu 2.366 giáo viên.
- Môn Nghệ thuật thiếu 4.321 giáo viên.
Đặc biệt, nhiều địa phương không thể tuyển dụng đủ giáo viên. Tại TPHCM, chỉ 75% nhu cầu giáo viên tiếng Anh và 28% nhu cầu giáo viên Tin học được đáp ứng. Trong khi đó, giáo viên cũ bỏ việc do áp lực công việc lớn và thu nhập thấp.
Nguyên nhân chính
- Nguồn cung chưa đáp ứng:
- Đào tạo giáo viên tích hợp tại các trường sư phạm mới bắt đầu từ năm 2018 và sinh viên chưa kịp tốt nghiệp.
- Thu nhập không cạnh tranh:
- Giáo viên mới ra trường chỉ nhận khoảng 5 triệu đồng/tháng, thấp hơn nhiều so với mức lương 7-10 triệu đồng/tháng của các ngành khác trong khối doanh nghiệp.
- Áp lực công việc:
- Giáo viên các môn mới phải phụ trách 12-22 lớp, tương đương 500-600 học sinh, cùng yêu cầu nhận xét định kỳ từng học sinh, gây quá tải.
Các giải pháp đã triển khai
- Chính sách hỗ trợ tài chính:
- TPHCM: Đề xuất hỗ trợ giáo viên mới 50 triệu đồng năm đầu, giảm dần theo từng năm. Giáo viên cũ thâm niên 3 năm được hỗ trợ 30 triệu đồng/năm.
- Tỉnh Điện Biên: Áp dụng chính sách cử tuyển, đào tạo giáo viên Tin học, Ngoại ngữ tại địa phương.
- Mở rộng chương trình đào tạo:
- Các trường sư phạm tích cực mở ngành đào tạo giáo viên môn mới, tổ chức các khóa bồi dưỡng chuyển đổi từ giáo viên đơn môn sang dạy tích hợp.
- Chính sách đặc thù:
- Bộ GD&ĐT đề xuất sử dụng người có bằng cao đẳng sư phạm hoặc cao đẳng chuyên ngành (kèm chứng chỉ bồi dưỡng sư phạm) để dạy các môn tích hợp, Tin học, Ngoại ngữ, và Nghệ thuật.
Đề xuất cần thiết
- Cơ chế đặc thù:
- Cần có chính sách linh hoạt trong tuyển dụng và giữ chân giáo viên, chẳng hạn như tăng lương khởi điểm, phụ cấp giờ dạy cao, và hỗ trợ tài chính thêm cho giáo viên môn mới.
- Đầu tư vào đào tạo:
- Tăng chỉ tiêu đào tạo giáo viên các môn học mới tại các trường sư phạm.
- Đẩy mạnh chương trình vừa làm vừa học để bổ sung nhanh nguồn giáo viên.
- Hỗ trợ giáo viên:
- Giảm tải khối lượng công việc bằng cách tối ưu hóa số lớp và số học sinh mỗi giáo viên phải phụ trách.
- Ứng dụng công nghệ vào quản lý và đánh giá học sinh để giảm áp lực hành chính.
- Khuyến khích địa phương tự chủ:
- Trao quyền cho các địa phương xây dựng chính sách thu hút riêng như tăng lương, hỗ trợ nhà ở hoặc học bổng cử tuyển.
Kết luận
Tình trạng thiếu giáo viên các môn học mới không chỉ ảnh hưởng đến tiến độ triển khai chương trình GDPT 2018 mà còn tác động tiêu cực đến chất lượng giáo dục. Việc sớm ban hành các cơ chế đặc thù và chính sách hỗ trợ đồng bộ là giải pháp cần thiết để giải quyết vấn đề này, từ đó bảo đảm nền giáo dục phổ thông đạt được sự thay đổi chất lượng như kỳ vọng.
