Peter Đại đế (1672 – 1725), vị Sa hoàng lừng danh của nước Nga, được biết đến không chỉ bởi các cải cách lớn mà còn bởi tầm nhìn giáo dục vượt thời đại. Ông không chỉ khuyến khích mà còn áp đặt giới quý tộc phải du học, nhằm nâng cao tri thức và đem lại sự thịnh vượng cho đất nước.
Tầm nhìn giáo dục của Peter Đại đế
Ngay từ thuở thiếu niên, Peter Đại đế đã tự mình học hỏi các kiến thức về toán học, hàng hải, quân sự, và thủ công. Khi lên ngôi, ông ban hành sắc lệnh du học (1696), yêu cầu con em quý tộc Nga ra nước ngoài học tập. Quy định này nhằm mục tiêu tiếp thu tri thức từ các quốc gia tiên tiến, để áp dụng vào công cuộc cải cách và xây dựng nước Nga.
- Môn học bắt buộc trong nước: Peter Đại đế yêu cầu các trường học giảng dạy số học, hình học, và ngôn ngữ. Học sinh không tốt nghiệp sẽ không được phép kết hôn.
- Môn học ưu tiên khi du học: Hàng hải học, y học, nghệ thuật, và thương mại là các lĩnh vực được chú trọng, với hàng hải học đứng đầu danh sách.
Những nhân tài nổi bật từ phong trào du học
1. Alexander Menshikov (1673 – 1729)
- Bạn thân và cánh tay phải của Peter Đại đế, Alexander đã cùng ông học tập và ngao du châu Âu.
- Sau này, Alexander trở thành phó vương, hỗ trợ Sa hoàng trong các cải cách lớn.
2. Pyotr Andreyevich Tolstoy (1645 – 1729)
- Là ông tổ của đại văn hào Leo Tolstoy, Pyotr du học tại Venice (Ý) ở tuổi 52 để học hàng hải.
- Khi trở về, ông trở thành nhà ngoại giao và là đại sứ thường trú đầu tiên của Nga tại Constantinople.
3. Ivan Neplyuev (1693 – 1773)
- Tốt nghiệp Học viện Hải quân St. Petersburg sau khi du học Hà Lan.
- Ông chỉ huy các đội chiến thuyền trong trận chiến với Thổ Nhĩ Kỳ, mang về chiến thắng vang dội.
4. Denis Kalmykov
- Ngoài học hàng hải, Denis còn phát minh hệ thống tín hiệu bằng cờ cho tàu thuyền.
- Là người đầu tiên dịch các điều lệ hàng hải từ tiếng Anh sang tiếng Nga.
5. Pyotr Postnikov (? – 1708)
- Bác sĩ đầu tiên của Nga được cấp bằng quốc tế, tốt nghiệp Khoa Y Đại học Padua (Ý).
- Ông không chỉ làm việc trong lĩnh vực y tế mà còn dịch kinh Koran sang tiếng Nga.
6. Andrei Matveev (1666 – 1728)
- Họa sĩ tốt nghiệp Học viện Nghệ thuật Antwerp (Bỉ), nổi tiếng với các bức tranh chân dung và tranh tường nhà thờ.
- Là người đầu tiên đổi mới trang trí nhà thờ từ bích họa sang vẽ tranh, để lại nhiều tác phẩm nổi tiếng.
7. Ykov Yevreinov (1700 – 1772)
- Được Peter Đại đế đặc cử nghiên cứu thương mại tại Hà Lan.
- Sau khi trở về, ông giữ vai trò cố vấn và là lãnh sự đầu tiên của Nga trong lĩnh vực thương mại.
Những câu chuyện thú vị về du học
Không phải tất cả các du học sinh đều thành công. Một số người đã tìm cách trốn tránh nhiệm vụ. Ví dụ:
- Maxim Spaferiev: Đùn đẩy việc học cho người hầu Kalmyk. Hành vi gian dối này bị phát hiện khi Peter Đại đế đích thân kiểm tra. Kết quả, Maxim bị phạt làm thủy thủ, còn Kalmyk được cử đi du học ở Anh.
Di sản giáo dục của Peter Đại đế
Trong gần 30 năm trị vì, Peter Đại đế đã đưa hơn 1.000 người Nga ra nước ngoài học tập. Những du học sinh này không chỉ mang lại tri thức mới mà còn góp phần xây dựng một nước Nga hùng mạnh hơn.
Tầm nhìn về giáo dục của Peter Đại đế không chỉ thay đổi đất nước ông, mà còn để lại một bài học quý báu về việc đầu tư vào tri thức như nền tảng cho sự phát triển bền vững.
