Trong thời đại công nghệ 4.0, trí tuệ nhân tạo (AI) không chỉ làm thay đổi các ngành công nghiệp mà còn đang cách mạng hóa nền giáo dục, đặc biệt trong lĩnh vực dạy và học tiếng Anh. Với tiềm năng mạnh mẽ, AI đang mở ra những hướng đi mới, đồng thời đặt ra nhiều thách thức cho giáo viên và học sinh.
AI Định Nghĩa Lại Cách Học Tiếng Anh
Theo PGS.TS Lê Văn Canh, nguyên giảng viên Trường Đại học Ngoại ngữ (Đại học Quốc gia Hà Nội), AI đang thay đổi cách thức học tập một cách toàn diện. Từ việc cá nhân hóa lộ trình học cho từng người dựa trên năng lực và nhu cầu, đến khả năng giúp người học học mọi lúc, mọi nơi qua các thiết bị kết nối Internet.
Những ứng dụng AI như trợ lý ảo, phần mềm học tiếng Anh thông minh có thể:
- Chấm điểm tự động: Đánh giá chính xác và nhanh chóng bài viết hoặc phát âm của học viên.
- Theo dõi tiến độ học tập: Hỗ trợ người học nhận diện điểm mạnh, điểm yếu để cải thiện.
- Hỗ trợ dịch thuật và viết luận: Giúp việc học trở nên dễ dàng và tiết kiệm thời gian.
Tuy nhiên, AI không phải không đi kèm những lo ngại. Nhiều giáo viên tự hỏi liệu AI có thể thay thế họ trong tương lai hay không. Điều này đòi hỏi một cách tiếp cận mới để khai thác tối đa lợi ích của AI mà vẫn giữ được vai trò then chốt của người thầy.
Giáo Viên Cần Thay Đổi Để Đồng Hành Cùng AI
Vai trò của giáo viên trong thời đại AI không biến mất mà thay đổi về bản chất. AI có thể hỗ trợ giáo viên trong việc giảng dạy nhưng không thể thay thế những giá trị nhân văn mà con người mang lại.
PGS.TS Lê Văn Canh nhấn mạnh:
“Người thầy vẫn là trung tâm trong việc tạo động lực và truyền cảm hứng học tập. AI có thể làm tốt công việc xử lý dữ liệu nhưng không thể thay thế cảm xúc, sự sáng tạo và tinh tế của ngôn ngữ mà giáo viên mang lại.”
Thay vì lo lắng bị AI thay thế, giáo viên nên tận dụng AI để nâng cao hiệu quả giảng dạy:
- Sử dụng AI để theo dõi và đánh giá học sinh nhanh chóng, chính xác hơn.
- Tạo ra các bài học phong phú, đa dạng thông qua dữ liệu mà AI cung cấp.
- Tập trung phát triển kỹ năng mềm như truyền cảm hứng, hướng dẫn phương pháp học tập và tư duy phản biện.
AI Chỉ Là Công Cụ, Con Người Vẫn Là Trung Tâm
Dù thông minh, AI không thể thay thế con người hoàn toàn trong giáo dục. Ông Nguyễn Tiến Nam, Chủ tịch Tập đoàn SunUni Global, khẳng định:
“AI có thể hiểu năng lực của người học, nhưng không thể nắm bắt cảm xúc hay hành vi. Chúng ta không học như một cái máy. Giá trị của con người trong giáo dục chính là sự kết nối và đồng cảm.”
AI giúp giáo viên xây dựng các chương trình đào tạo hiệu quả hơn, nhưng tư duy và cảm xúc trong việc dạy ngoại ngữ vẫn cần sự hiện diện của giáo viên. Ví dụ:
- AI có thể chấm bài nhanh chóng nhưng khó phân tích những sắc thái cảm xúc trong ngôn ngữ của người học.
- Công nghệ có thể tổng hợp kiến thức từ Internet nhưng không thể thay thế tư duy sáng tạo và sự đổi mới.
Kết Nối Nhân Văn Trong Học Tập
Nhà văn Hoàng Anh Tú, nguyên Trưởng ban Biên tập báo Sinh viên Việt Nam – Hoa Học Trò, đưa ra một góc nhìn thú vị:
“Công nghệ dù tiên tiến đến đâu cũng không thể thay thế sự kết nối giữa con người. Phụ huynh và con cái cần có hành trình học tập cùng nhau để xây dựng mối quan hệ gắn bó hơn.”
Phụ huynh có thể sử dụng AI để hỗ trợ con học tiếng Anh nhưng việc đồng hành, lắng nghe và hiểu con vẫn là yếu tố then chốt. Những giờ học cùng con, những cuộc trò chuyện về bài học không chỉ cải thiện kỹ năng ngôn ngữ mà còn tạo ra sự gắn kết gia đình bền chặt.
Cân Bằng Giữa AI Và Giá Trị Con Người
AI là công cụ mạnh mẽ để đổi mới giáo dục, nhưng để tận dụng tối đa, cần sự kết hợp hài hòa giữa công nghệ và giá trị con người.
Đối với giáo viên:
- Học cách làm chủ AI thay vì để AI dẫn dắt.
- Phát triển kỹ năng không thể thay thế bởi máy móc như giao tiếp, truyền cảm hứng và phân tích hành vi học sinh.
Đối với phụ huynh:
- Kết hợp AI với việc đồng hành cùng con để tạo ra môi trường học tập giàu nhân văn.
AI không phải là kẻ thay thế mà là công cụ hỗ trợ. Việc sử dụng AI một cách khéo léo và có trách nhiệm sẽ tạo ra sự đột phá trong việc học tiếng Anh, giúp mỗi cá nhân không chỉ thành công trong học tập mà còn trở thành những công dân toàn cầu đầy tự tin.
Tương lai của giáo dục không phải là sự cạnh tranh giữa con người và công nghệ, mà là sự đồng hành để cùng phát triển.
