Trong bối cảnh tình trạng thiếu giáo viên đang diễn ra phổ biến tại nhiều địa phương, việc thực hiện chính sách tinh giản biên chế đặt ra thách thức lớn cho ngành giáo dục. Nhiều địa phương đã phải tìm cách giải quyết tình trạng này thông qua các biện pháp như sắp xếp lại mạng lưới trường, lớp, tăng sĩ số học sinh, và tăng cường giáo viên qua biệt phái hoặc hợp đồng ngắn hạn.
Khó khăn từ việc cắt giảm biên chế
Tình trạng thiếu giáo viên tại các tỉnh vùng cao như Tây Bắc đang là một bài toán khó. Dù đã được bổ sung biên chế nhưng nhiều địa phương vẫn chưa thể giải quyết triệt để vấn đề. Chẳng hạn, tại Lào Cai, dù đã có hơn 16.700 cán bộ giáo viên, tỉnh vẫn thiếu 627 giáo viên, đặc biệt ở các cấp học mầm non, tiểu học, và THPT.
Một số địa phương như Điện Biên còn phải đối mặt với yêu cầu giảm biên chế hàng năm. Theo quy định, ngành giáo dục Điện Biên phải cắt giảm 10% biên chế từ năm 2021 đến 2026, tức mỗi năm giảm trung bình 2,5% số người làm việc, tương đương với hơn 300 vị trí mỗi năm. Trong khi đó, tình trạng thiếu giáo viên các môn học đặc thù như Tiếng Anh, Tin học, Âm nhạc, và Mỹ thuật vẫn còn trầm trọng.
Xin không tinh giản biên chế
Tỉnh Gia Lai cũng đang phải đối mặt với việc thiếu hơn 4.200 cán bộ, giáo viên và nhân viên cho năm học 2024 – 2025. Địa phương đã kiến nghị không thực hiện tinh giản biên chế trong năm học này để đảm bảo đủ giáo viên giảng dạy cho Chương trình GDPT 2018. Tuy nhiên, ngay cả khi đã được giao bổ sung biên chế, vẫn còn nhiều vị trí không có hồ sơ dự tuyển do quy định trình độ chuẩn và cơ hội việc làm tốt hơn ở những ngành khác.
Điện Biên và Lào Cai đều đưa ra kiến nghị tương tự, mong muốn không thực hiện tinh giản biên chế trong lĩnh vực giáo dục, đặc biệt là với các giáo viên trực tiếp giảng dạy. Để bù đắp số lượng giáo viên thiếu hụt, các tỉnh này đã thực hiện nhiều giải pháp như hợp đồng giáo viên, biệt phái giáo viên, và yêu cầu giáo viên dạy liên trường.
Cần có chính sách phù hợp
Trong khi một số địa phương phải giảm biên chế, nhiều nơi khác đang nỗ lực tuyển dụng và bổ sung số lượng giáo viên thiếu hụt. Lai Châu đã được bổ sung 51 biên chế và dự kiến tuyển dụng thêm 84 giáo viên cho năm học mới. Tuy nhiên, nguồn lực giáo viên cho các môn học cấp tiểu học và THCS vẫn không đáp ứng đủ nhu cầu.
Quảng Ngãi và Bình Định cũng đang phải đối mặt với việc thiếu hụt giáo viên, đặc biệt ở các bộ môn như Tin học, Mỹ thuật, và Âm nhạc. Sơn Tây (Quảng Ngãi) đã thông báo tuyển dụng nhưng không nhận được đủ hồ sơ ứng tuyển, đặc biệt là đối với giáo viên Tin học và Mỹ thuật. Những năm qua, tình trạng thiếu giáo viên ở các môn học này vẫn lặp lại.
Kiến nghị và đề xuất
Để đảm bảo chất lượng giảng dạy và duy trì đội ngũ giáo viên đủ về số lượng, nhiều tỉnh thành đã kiến nghị không thực hiện tinh giản biên chế ngành giáo dục hoặc ít nhất là tạm hoãn trong giai đoạn khủng hoảng hiện tại. Đồng thời, việc bổ sung biên chế và điều chỉnh chính sách về tuyển dụng, đào tạo giáo viên cũng được xem là các giải pháp cấp thiết.
Bình Định là một trong những tỉnh đã thành công trong việc duy trì biên chế ổn định cho ngành giáo dục, không thực hiện cắt giảm biên chế trong khi số lượng học sinh vẫn tăng đều mỗi năm. Các địa phương khác cũng đang kêu gọi sự quan tâm từ cấp trên về vấn đề biên chế giáo viên, nhằm đảm bảo đội ngũ giáo viên trực tiếp giảng dạy được bảo vệ và duy trì trong dài hạn.
Kết luận
Tình trạng thiếu giáo viên đang là một vấn đề nghiêm trọng đối với nhiều tỉnh thành, đặc biệt là tại các địa phương vùng sâu, vùng xa. Để giải quyết bài toán này, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa chính quyền địa phương, Bộ Giáo dục và Đào tạo, và các cơ quan liên quan. Việc tinh giản biên chế cần được cân nhắc kỹ lưỡng để đảm bảo rằng không gây ảnh hưởng tiêu cực đến chất lượng giáo dục và đội ngũ giáo viên.
